Boya Terimleri
Daldırma uygulamaları
Boyanacak nesnenin, uygulama kıvamına getirilmiş yaş boya dolu bir kaba veya tanka daldırılarak boyayla kaplanmasına yönelik uygulamalardır. Daldırma uygulamalarında karşılaşılabilen akma, çökme, köpük oluşumu, homojen kalınlık sağlayamama gibi olası sorunlar, uygulama değişkenlerine yüksek bir hakimiyet sağlanarak önlenebilir.
Dipping applications
Coating application performed by dipping the object into a vessel or tank filled with wet paint at application viscosity. Possible coating defects such as sagging; settling, foaming and non-homogeneous film thickness can be avoided by complete control over application variables.
Dallanmış polimerler
Dallanma noktasında üç ya da daha çok sayıda polimer segmentinin birleştiği polimerlerin genel adıdır. Fonksiyonaliteleri F=2 olan, ancak fonksiyonel gruplardan en az birinin, dallanmaya yol açacak biçimde, orta bölümlerinde konuşlandığı monomerlerin tepkimesi sonucunda oluşurlar. Adımlı büyüme polimerleşmesinde çok az miktarda F=3 olan monomer kullanılır. Katılma yolu polimerleşmede ise çok az F≥4 olan bir monomer veya dallanmaya yatkın başlatıcı kullanılmaktadır. Sık rastlanan bazı dallanmış polimer tipleri aşağıda gösterilmiştir:
Dallanmış polimerler termoplastik veya termoset olabilirler.
Branched polymers
General name for polymers having three or more polymer segments connected to a branch point. They are formed by reaction of di-functional monomers bearing at least one of their functional groups on their central parts allowing branching. For step growth polymerization, small amounts of monomers with F=3 is used. For addition polymerization, small amounts of initiators with tendency to branch or monomers with F≥4 are used. Some common branched polymer types are shown below:
Branched polymers can be of thermoplastic or thermosetting nature.
Darbe direnci
Boyalı filmin, uygulama yüzeyinde şekilsel değişikliklere yol açacak şiddetteki darbelere rağmen yırtılma, yüzeyden kalkma gibi kusur oluşumlarına karşı direnci. Bu amaçla boyalı yüzeyin üzerine, sabit ağırlıklı bir topuz, giderek artan yüksekliklerden düşürülür. İlk hasarın gözlendiği sırada uygulanan darbenin şiddeti, topuzun kütlesiyle düşme yüksekliğinin çarpımı olarak belirtilir (örn. kg.cm, lb.ft gibi).
Ters darbe direnci
Bir yüzeyin sertleşmiş boya filminin yapışmış halde bulunduğu metal levhanın arka yüzeyine, belli bir ağırlıktaki topuzun artan yüksekliklerden düşürülmesiyle oluşan darbeye boya filminin direnci denir. Ayrıca Bkz. Darbe direnci
Impact strength
Resistance of a coating film to surface defects such as ripping and delamination even under impacts that can cause physical changes in substrate. For this purpose, a ball of standard mass is dropped onto coated surface from gradually increasing altitudes. The impact strength is described as product of ball mass and drop distance at the point of first visible damage. (e.g., kg.cm, lb.ft etc.)
Reverse impact strength
The impact caused by falling of a weighed plunger from a gradually increased height onto the back of metal panel of a cured paint film is called reverse impact strength. See Also Impact resistance
Deflokülasyon
Pigment aglomerat ve agregatlarının, dispersiyon süreci sonunda, birincil tane büyüklüklerine yakın büyüklükteki tanecikler halinde ezilmesi. Ayrıca Bkz. Kontrollü flokkülasyon
Üzerindeki pigment seven gruplar üzerinden, aynı anda birden fazla pigment taneciğine tutunan dispersiyon katkıları aracılığıyla, bu pigment tanecikleri kontrollü bir flokkülasyon halinde tutulurlar. Deflokkülasyon biçimindeki dispersiyon yaklaşımına göre daha iri ezme incelikleri elde edilir; buna karşın, boyanın sert çökme yatkınlığı azaltılır. Kontrollü flokkülasyon, astar pigment ve dolgularının dispersiyonu sırasında yaygın kullanılan bir tekniktir.
Deflocculation
Grinding of pigment agglomerates and aggregates close to their primary particle sizes after dispersion process. See Also Controlled flocculation
Pigment particles undergo controlled flocculation with the help of dispersion additives that hold on to the pigment particles over their pigment-loving groups. Bigger particle sizes are obtained compared to deflocculation; however, “hard precipitation” tendency of the coating decreases. Controlled flocculation is a widely used technique during dispersion of primer pigments and fillers.
Dehidrate hint yağı
Hint yağının dehidrate edilmesiyle elde edilen ve eşlenik (konjuge) konumda iki çift bağ içeren, kuruyan yağ özelliğine sahip bir hint yağı türevi. Ayrıca Bkz. Hint yağı
Dehidrate hint yağı
Hint yağının dehidrate edilmesiyle elde edilen ve eşlenik (konjuge) konumda iki çift bağ içeren, kuruyan yağ özelliğine sahip bir hint yağı türevi. Ayrıca Bkz. Hint yağı
Hint yağı
Ricinus communis adı verilen tohumlardan elde edilen bitkisel yağ. İçeriğindeki yağ asitlerinin % 90’a yakınını OH fonksiyonlu ve tek doymamışlıklı risinoleik asitin oluşturması nedeniyle, fırın kurumalı veya iki bileşenli alkid boyaların yapımında kullanılır. Dehidratasyon yöntemiyle, molekülünden bir H2O eksilen hint yağı, bu işlem sonucunda OH grubunu ve bir H atomunu yitirir. OH ve H kaybının ardından oluşan yeni karbon=karbon çift bağıyla, çift bağ sayısı ikiye çıktığı için yeni molekül kuruyan yağ özelliğini kazanır ve “dehidrate hint yağı ” olarak ayrıca kullanılır.
Hint yağı türevleri
Hint yağındaki OH grupları üzerinden boya bağlayıcılarıyla hidrojen bağları kurma yatkınlığında olan bu katkılar, boyaya tiksotropik bir yapı kazandırırlar. Boya üretimi sırasındaki yüksek sıcaklıklara hassas olmaları, zayıf yanlarını oluşturur.
Dehydrated castor oil
Castor oil derivative, obtained by dehydrating castor oil, containing two conjugate double bonds and demonstrating drying oil properties. See Also Castor oil
Dehydrated castor oil
Castor oil derivative, obtained by dehydrating castor oil, containing two conjugate double bonds and demonstrating drying oil properties. See Also Castor oil
Castor oil
Vegetable oil obtained from seeds of Ricinus communis. It is used in production of oven dried or two component coatings as OH functional and monounsaturated ricinoleic acid constitutes almost 90% of the fatty acids it contains. During dehydration, castor oil loses one OH group and one H atom, thus losing one H2O from its molecule. This results in the formation of a new carbon-carbon double bond and since number of double bonds increases to two, the molecule turns into a drying oil which is called and separately used as “dehydrated castor oil”.
Castor oil derivatives
Castor oil derivatives, having tendencies to establish hydrogen bonds with the binders over their OH groups, provide the coating with a thixotropic structure. Sensitivity to high temperatures applied during paint production can be noted as their weakness.
Dekoratif boyalar
Bkz. İnşaat boyaları
Bina inşaatlarının beton, sıvalı beton, demir ve ahşaptan mamul iç ve dış yüzeylerine birincil olarak süsleme (:Dekorasyon), ikincil olarak da koruma amacıyla, inşaat ortamında uygulanan boyaların genel adı. Aynı boya grubu dekoratif boyalar olarak da adlandırılır.
Decorative Coatings
See Architectural coatings
General name for architectural and constructional coatings that have primary function of decorating interior and exterior parts of buildings, and secondary function of protection. They are also known as decorative coatings.
Demir oksit pigmentler
Demirin doğal veya sentetik oksitleri, dünyanın en eski ve halen de yaygın olarak kullanılan pigmentlerini oluştururlar. Fe2O3 biçimindeki oksitler kırmızı; Fe2O3xH2O yapılı oksitler sarı; Fe3O4 oksiti siyah; FeO ile Fe2O3’ün farklı oranlardaki karışımlarıysa kahverengi pigmentler olarak kullanılırlar.
Iron oxide pigments
Natural or synthetic oxides of iron are considered to be the oldest and the most widely used pigments. Oxides of the Fe2O3 structure are red, Fe2O3xH2O structure are yellow, Fe3O4 structure are black, and different mixtures of FeO and Fe2O3 are used as brown pigments.
Deniz boyaları
Yatlar, ticari deniz taşıtları ve askeri deniz taşıtlarının yanısıra, deniz yoluyla yük taşıma amacıyla kullanılan konteynerlerin boyanmasında kullanılan korozyon ve su dirençleri üstün boyalar.
Marine coatings
Coatings with superior corrosion and water resistance used for yachts, commercial and naval marine vehicles and containers for sea transportation.
Deniz konteyneri
Kuru yük taşımak amacıyla yapılan ve gemi güvertelerinde taşınan dikdörtgenler prizması biçimindeki metal kutu. Deniz konteynerleri, 20 feet (:Yaklaşık 6 metre) veya 40 feet (:Yaklaşık 12 metre) uzunluğunda olurlar.
Deniz konteyneri boyaları
Deniz konteynerlerinin iç ve dış yüzeylerinin boyanmasında kullanılan boyalar. Bu amaçla kullanılan dış yüzey boyalarından beklenen birincil işlev, yüksek korozyon ve su direncidir. Bu amaçla, epoksi esaslı astarlar ve akrilik, klor kauçuk veya alkid esaslı son katlar kullanılır. İç yüzey boyalarından beklenense, taşınacak kuru yükten konteyner iç yüzeylerinin etkilenmemesi ve taşınacak kuru yüke konteyner iç yüzeylerinden ve boyadan bir bulaşıklık olmamasıdır.
Sea container
Big metal box used for sea transportation of goods. Sea containers are 20 ft (~6 meters) or 40 ft (~12 meters) long.
Sea container coatings
Coatings used for interior and exterior surfaces of sea containers. Primary function of exterior coatings is high resistance against corrosion and water. For this purpose, epoxy based primers and, acrylic, chlorinated rubber or alkyd based top coats are used. Interior coatings are expected not to be affected by the dry load carried in the container and to prevent contamination of the dry load by container’s interior surface or the coating itself.
Deniz konteyneri boyaları
Deniz konteynerlerinin iç ve dış yüzeylerinin boyanmasında kullanılan boyalar. Bu amaçla kullanılan dış yüzey boyalarından beklenen birincil işlev, yüksek korozyon ve su direncidir. Bu amaçla, epoksi esaslı astarlar ve akrilik, klor kauçuk veya alkid esaslı son katlar kullanılır. İç yüzey boyalarından beklenense, taşınacak kuru yükten konteyner iç yüzeylerinin etkilenmemesi ve taşınacak kuru yüke konteyner iç yüzeylerinden ve boyadan bir bulaşıklık olmamasıdır.
Sea container coatings
Coatings used for interior and exterior surfaces of sea containers. Primary function of exterior coatings is high resistance against corrosion and water. For this purpose, epoxy based primers and, acrylic, chlorinated rubber or alkyd based top coats are used. Interior coatings are expected not to be affected by the dry load carried in the container and to prevent contamination of the dry load by container’s interior surface or the coating itself.
Deri boyaları
Sığır, domuz, koyun gibi hayvanların tabaklanmış derilerinin albenili hale getirilmesi amacıyla boyanmasında kullanılan esnek boyalar.
Leather coatings
Flexible coatings used for tanned leathers of animals such as cattles, pigs and sheep to obtain a more appealing look.
Derin çekme
Boyalı panelin arka yüzüne temas eden bir topuzun, sabit hızla itilerek paneli deforme etmesi biçiminde yapılan testin adı. Erichsen deformasyon testi olarak da anılan bu testte, deformasyonun etkisiyle boya filminde, ilk çatlak oluşumu gözlendiğinde, paneli deforme etmekte olan topuz durdurulur ve deformasyon derinliği mm cinsinden ölçülerek boyanın derin çekme direnci olarak ifade edilir.
Deep cupping
Test performed by pushing a knob with a constant speed against the back side of a coated panel causing deformation. During the test, also called Erichsen deformation test, knob is stopped when the first sign of crack formation is observed, deformation depth is measured in mm and this value is defined as deep cupping resistance.
Derinlemesine süzme
Derinlemesine süzme, boya içinde bulunan ve tutulması istenen taneciklerin boyutunun çok üzerindeki kalınlıkta bir tabaka halinde bulunan ve gözenekli bir yapıya sahip olan süzme ortamları (örn. gözenekli kartuşlar) kullanılarak yapılır. İstenmeyen tanecikler, gözenekli yapının girintileri içinde tutularak süzülmüş olurlar.
In-depth filtration
In-depth filtration is performed using porous filtration media (e.g, porous cartridges) with a thickness much higher than the desired particle size in the paint. Undesired particles are held in the pores of the filter and, thus the paint is filtered.
Dış dayanım
Organik kaplamaların, dış ortamdaki morötesi ışınların, oksijenin, suyun, tahrip edici kimyasalların, mikroorganizmaların, mantarların, sıcaklığın, sıcaklık farklarının, rüzgârın, aşındırıcıların yıpratıcı etkilerine dayanma direnci.
Outdoor durability / Weatherability / Weathering resistance / Outdoor weatherability
Resistance of organic coatings against UV, water, oxygen, chemicals, microorganisms, mold, temperature, temperature differences, wind and abrasives.
Dış ortam testleri
Yüzeyler üzerine uygulanmış organik kaplamaların dış ortamlarda mevcut etkenlere direncini ölçmek amacıyla yapılan en güvenilir testler, doğal dış ortamlarda yürütülen testlerdir. Bu testlerin genellikle, yıpratıcı koşulların yoğun yaşandığı coğrafyalarda oluşturulan test istasyonlarında yapılması tercih edilir (örn. Florida, ABD; Arizona, ABD; Okinawa, Japonya; Kuzey Deniz Sahili, Avrupa).
Outdoor testing
Most reliable tests, performed to measure the resistance of organic coatings to external factors, are the ones that are held at natural outdoor environment. These tests are preferrebly carried out at test stations located in places where severe weather conditions prevail (e.g, Florida, USA; Arizona, USA; Okinawa, Japan; North Sea Coast, Europe).
Diaseton alkol
İki aseton molekülünün yoğuşma tepkimesiyle elde edilen; selüloz türevi reçinelerle polyester esaslı boyalarda kullanılan, hem keton hem alkol karakterli çözgen.
Kimyasal adı: 4-hidroksi-4-metil pentan-2-on.
Kimyasal formülü:
Kaynama noktası: 167,9°C; etere göre buharlaşma sayısı: 135; özgül ağırlığı: 0,938; kırma indisi: 1,4241; parlama noktası: 58°C
Diacetone alcohol
Solvent, of both ketone and alcohol character, obtained from condensation reaction of two acetone molecules and utilized in cellulose derived resins and epoxy based coatings.
Chemical name: 4-hydroxy-4-methyl pentane-2-one.
Chemical formula:
Boiling point: 167,9°C; evaporation number relative to ether: 135; specific gravity: 0,938; refractive index: 1,4241; flash point: 58°C
Dibazik ester
Polyester reçinelerinin iyi bir çözücüsü olan, dimetil glutarat, dimetil süksinat ve dimetil adipatın karışımından oluşan bir çözgen. Üç esterin karışım oranları, üreticiden üreticiye değişmektedir. Invista’nın yaygın kullanılan ürünü DBE’nin tipik bileşimi ve bazı özellikleri aşağıda verilmiştir:
Tipik kimyasal formülü:
% 59 Dimetil glutarat Y
% 20 Dimetil süksinat
% 21 Dimetil adipat
Kaynama aralığı: 196-225°C; etere göre buharlaşma sayısı: >100; özgül ağırlığı: 1,092; kırma indisi: 1,423; parlama noktası: 103°C
Dibasic ester
Solvent that is obtained from blending of dimethyl glutarate, dimethyl succinate and dimethyl adipate and that is a strong solvent for polyester resins. Blending ratio of three esters differs according to the producer. Typical composition and some properties of a widely used product of Invista, named DBE, are given below:
Typical chemical composition:
59% Dimethyl glutarate
20% Dimethyl succinate
21%Dimethyl adipate
Boiling range: 196-225°C; evaporation number relative to ether: >100; specific gravity: 1,092; refractive index: 1,423; flash point: 103°C
Dietilenglikol monoetileter
Bkz. Etil diglikol
Etil diglikol
Selüloz türevleri, epoksi reçineleri, polyester reçineleri esaslı kaplama sistemlerinde ve sulu sistemlerde kurumayı geciktirmek amacıyla, %1-2 gibi düşük oranlarda kullanılan eter alkol yapılı “kuyruk” çözgen.
Kimyasal adı: Dietilen glikol mono etil eter; 2-(2-etoksietoksi) etanol (Carbitol ticari adıyla da anılır).
Kimyasal formülü:
Kaynama noktası: 202°C; etere göre buharlaşma sayısı: ~1200; özgül ağırlığı: 0,990; kırma indisi: 1,4270; parlama noktası: 90°C
Etil diglikol asetat
Selüloz türevleri, polyester reçineleri ve kısa yağlı alkid reçineleri esaslı kaplama sistemlerinde kurumayı geciktirmek amacıyla %1-2 gibi düşük oranlarda kullanılan “kuyruk” çözgen.
Kimyasal adı: Dietilen glikol mono etil eter asetat; 2-(2-etoksietoksi) etil asetat.
Kimyasal formülü:
Kaynama noktası: 217°C; etere göre buharlaşma sayısı: >1200; özgül ağırlığı: 1,009; kırma indisi: 1,4213; parlama noktası: 98°C
Diethyleneglycol monoethylether
See Ethyl diglycolEthyl diglycol
Tail solvent of ether alcohol structure, used to retard drying of cellulose derived resins, epoxy resins, polyester resin based coating systems and water-borne coatings at low quantities such as 1-2 %.
Chemical name: Diethylene glycol mono ethyl ether; 2-(2-ethoxyethoxy)ethanol (also known by the commercial name Carbitol)
Chemical formula:
Boiling point: 202°C; evaporation number relative to ether: ~1200, specific gravity: 0,990; refractive index: 1,4270; flash point: 90°C
Ethyl diglycol acetate
Tail solvent used to retard drying of cellulose derived resins, polyester resins and short oil alkyd based coating systems at low quantities such as 1-2 %.
Chemical name: Diethylene glycol mono ethyl ether acetate; 2-(2-ethoxyethoxy) ethyl acetate.
Chemical formula:
Boiling point: 217°C; evaporation number relative to ether: >1200, specific gravity: 1,009; refractive index: 1,4213; flash point: 98°C
Difenilol metan
Bkz. Bisfenol F
Bisfenol F
Fenolle formaldehitin asidik ortamdaki tepkimesiyle elde edilen ve daha küçük molekül ağırlıklı ve daha yüksek fonksiyonaliteye sahip epoksi reçinelerinin üretiminde kullanılan poliol.
Kimyasal adı: Dihidroksidifenilmetan
Kimyasal formülü:
Erime noktası: 163°C
Diphenylol methane
See Bisphenol F
Bisphenol F
Type of polyol obtained from the reaction of phenol and formaldehyde under strongly acidic conditions and used for production of epoxy resins with smaller molecular weight and higher functionality.
Chemical name: Dihydroxydiphenylmetane
Chemical formula:
Melting point: 163°C
Difenilol propan
Bisfenol A
Kuvvetli asidik ortamda fenolle asetonun tepkimesi sonucunda elde edilen ve epoksi reçine üretiminde kullanılan poliol (Polikarbonat polimerinin de temel yapı taşıdır).
Kimyasal adı: Difenilolpropan
Kimyasal formülü:

Erime noktası: 155°C
Diphenylol propane
See Bisphenol ABisphenol A
Type of polyol obtained from the reaction of phenol and acetone under strongly acidic conditions and used for production of epoxy resins. It is also the main building structure of polycarbonate polymer.
Chemical name: Diphenylolpropane
Chemical formula:

Melting point: 155°C
Dilatant akışkanlar
Karıştırma, basınç gibi kesme kuvveti uygulamaları sonucunda viskozitesi (kıvamı) artan akışkanlar. Bkz. Kesmeyle kalınlaşan akışkanlar
Kesmeyle kalınlaşan akışkanlar / dilatant akışkanlarKarıştırma, çalkalama vd. kesme kuvvetlerine maruz kaldıklarında kıvamları artan yani kalınlaşan akışkanlardır. Kesme kuvveti ortadan kalktıktan sonra başlangıç kıvamlarına geri dönerler. Yüksek oranda pigment içeren bazı pigment pastaları bu davranışı gösterirler.
Dilatant fluids
Fluids that undergo a viscosity increase upon exposure to shear force (e.g., mixing or applying pressure) See Shear thickening fluids
Shear thickening fluidsFluids that undergo a viscosity increase upon exposure to shear force (e.g., mixing or shaking). They regain their original viscosity after removal of the shear force. Some pigment pastes with high pigment loading demonstrate shear thickening behaviour.
Direkt silindir uygulaması
Hareketli bir taşıyıcı bant üzerinde ilerleyen düz panellere silindirler aracılığıyla boya uygulamaya dayanan “silindir uygulamaları”nın bir türüdür. Direkt silindir uygulamalarında, “uygulama silindiri”nin dönüş yönü, bantın ilerleme doğrultusuna paraleldir. Ters yönlü uygulamalara göre, boyaya daha düşük kesme kuvvetinin uygulandığı direkt uygulamalar, astar katı boyamalarında ve parlak olmayan son kat uygulamalarında olumlu sonuçlar verir. Ayrıca Bkz. ters yönlü silindir uygulaması, Silindirle boya uygulamaları,
Ters yönlü silindir uygulaması
“Uygulama silindiri”nin dönüş doğrultusunun, boyanacak nesneyi taşıyan bantın ilerleme doğrultusuyla ters yönde olacak şekilde ayarlandığı uygulamaya verilen addır. Bu uygulamayla, direkt uygulamaya göre, boya üzerinde daha büyük bir kesme kuvveti uygulandığından, genellikle daha iyi bir boya yayılması elde edilir. Özellikle, parlak son kat uygulamalarında bu yöntem tercih edilir. Ayrıca Bkz. Silindirle boya uygulamaları, Direkt silindir uygulaması
Silindirle boya uygulamaları
Toplama silindiri, besleme silindiri ve uygulama silindiri adı verilen üç paralel silindir kullanılarak yapılan boya uygulamaları. Boya tavasına batık biçimdeyken ekseni etrafında dönen toplama silindiri, yüzeyine sıvanan boyayı temas halinde olduğu besleme silindirine aktarır. Besleme silindiride, boyayı, yine temas halinde olduğu uygulama silindirinin yüzeylerine aktarır. Uygulama silindiriyse boyayı, bir taşıyıcı bant üzerine ilerlemekte olan nesne yüzeyine aktarır. Ayrıca Bkz. Direkt silindir uygulaması, Ters yönlü silindir uygulaması
Direct roller application
Type of roller applications, which are based on coating flat panels with rollers on a moving conveyer. In direct roller applications, rotation direction of “application roll” is the same as the conveyer’s moving direction. Having a lower shear than reverse roller application, direct roller application provides good results in primer and non-glossy top coat applications. See Also Reverse roller application, Roller coating applications
Reverse roller application
Paint application method where the applicator rolls run in the opposite direction to the conveyor movement. In this application, better levelling is achieved on the surface because sheer stress exerted on the paint film is higher than in direct rolling application. Reverse roller application method is preferred especially in glossy topcoats. See Also Roller coating applications, Direct roller application
Roller coating applications
Paint application performed by using three parallel rollers named as pick-up, feeding and applicator. Pick-up roller immersed in paint pan, moves around its axis and transfers the paint to the feeding roller which it is in touch with. Feeding roller transfers the paint to the applicator roller in contact with it. Application roller, transfers the coating onto the material to be coated which is moving on a conveyor belt. See Also Direct roller application, Reverse roller application
Dispersiyon
1) Bir maddenin, bir başka madde içinde küçük parçacıklar halinde ve homojen olarak yayılması.
2) Dispersiyon işlemi sonucunda elde edilen homojen ve kararlı karışım.
Dispersiyonların kararlılaştırılması
Pigmentlerin, taşıyıcı ortam içindeki homojen ve küçük taneli dağılmışlık durumunun korunması süreci. Kararlılaştırma, iki temel işlerge (mekanizma) aracılığıyla gerçekleştirilir: (a) Pigment yüzeyleri, uygun katkılar kullanılarak elektrik yüklü hale getirilirler; böylece aynı yükle yüklü taneciklerin birbirini itmesi sonucunda pigment topaklaşması önlenmiş olur; (b) Pigment seven gruplar içeren polimerik dispersiyon katkıları, pigment çevresinde oluşturdukları tabakayla, pigmentlerin çarpışarak topaklaşmalarını önlerler (:uzaysal engellemeyle kararlılaştırma).
Islatıcılar ve dispersiyon katkıları
Pigment ve dolguların, reçine ve çözgenden oluşan akışkan içindeki dispersiyonunu (a) daha kısa zamanda ve daha az enerji harcayarak gerçekleştirmek, (b) daha uzun süre kararlı kılabilmek amacıyla boya formüllerine eklenen katkıların genel adı.
Pigment ve dolguların dispersiyonu
Gerek aglomerat gerekse agregat biçimindeki pigment topaklarının, bağlayıcı ve çözgen ortamında parçalanması. Pigment ve dolguların dispersiyonu, yüksek devirli karıştırıcılarda ve yaş değirmenlerde gerçekleştirilir.
Polimerik dispersiyon katkıları
Bir ya da bir kaç ucunda pigment ilgisi yüksek grupların bulunduğu, polimerik dallı/zincirli gövdesinin de boya bağlayıcı ve çözgenleriyle uyuşurluğunun yüksek olduğu dispersiyon katkıları. Polimerik dispersiyon katkıları, büyük molekülleriyle, tutundukları pigmentin çevresinde, diğer pigmentlerin yaklaşmasını engelleyen bir tabaka oluştururlar. Dolayısıyla, uzaysal engellemeyle dispersiyon kararlılığı sağlarlar.
Dispersion
1) Scattering of a substance in another substance in small particles.
2) Homogeneous and stable mixture obtained by dispersion process.
Stabilization of dispersions
Process of preserving the homogeneous and dispersed state of the pigments in the paint. Stabilization is achieved by two basic mechanisms: (a) Pigment interfaces are electrically charged using convenient additives, therefore repulsion force between particles of similar charge keeps the pigments from agglomeration; (b) Polymeric dispersion additives carrying pigment-loving groups prevents the pigments from agglomeration by forming a polymer layer around the pigment particle (: steric hindrance)
Wetting and dispersing additives
General name for additives that are used to (a) perform dispersion of pigments and fillers using less energy in shorter time, (b) increase dispersion stability in the fluid composed of resin and solvent.
Dispersion of pigments and extenders
Breaking down of pigment flocculates which are combined as agglomerates or aggregates, in a binder and solvent medium. Dispersion of pigments and extenders is performed using high-speed dispersers and wet mills.
Polymeric dispersing additives
Dispersion additives having a branched/chained backbone which is compatible with paint resins and solvents in addition to having pigment affinic groups. Owing to their large molecules, polymeric dispersing additives form a layer around the pigment molecule they attach to so that other pigments are prevented from coming close. Therefore, they provide dispersion stabilization by steric hindrance.
Dispersiyonların kararlılaştırılması
Pigmentlerin, taşıyıcı ortam içindeki homojen ve küçük taneli dağılmışlık durumunun korunması süreci. Kararlılaştırma, iki temel işlerge (mekanizma) aracılığıyla gerçekleştirilir: (a) Pigment yüzeyleri, uygun katkılar kullanılarak elektrik yüklü hale getirilirler; böylece aynı yükle yüklü taneciklerin birbirini itmesi sonucunda pigment topaklaşması önlenmiş olur; (b) Pigment seven gruplar içeren polimerik dispersiyon katkıları, pigment çevresinde oluşturdukları tabakayla, pigmentlerin çarpışarak topaklaşmalarını önlerler (:uzaysal engellemeyle kararlılaştırma).
Stabilization of dispersions
Process of preserving the homogeneous and dispersed state of the pigments in the paint. Stabilization is achieved by two basic mechanisms: (a) Pigment interfaces are electrically charged using convenient additives, therefore repulsion force between particles of similar charge keeps the pigments from agglomeration; (b) Polymeric dispersion additives carrying pigment-loving groups prevents the pigments from agglomeration by forming a polymer layer around the pigment particle (: steric hindrance)
Dişbudak (Latince: Fraxinus Excelsior Sp L)
Zeytingillerden, kerestesi sert ve değerli bir ağaçtır. Öz odunu kahverengi, olgun odunu beyaz sarı, iri gözenekli ve yıl halkaları gayet belirgindir. Mobilya yapımında kullanılır, özgül ağırlığı 0,75 gr/mL’dir.
White Ash (in latin: Fraxinus Excelsior Sp L)
A tree belonging to the olive family with a hard and precious wood. White Ash has brown sap wood and large pore white-yellow heartwood in addition to its distinctive growth rings. It is used in furniture production and it has a specific gravity of 0,75 g/ml.
Doğal renk sistemi / NCS
Siyahla hiç kirletilmemiş ve doygun dört temel rengi referans alarak oluşturulan bir renk tanımlama sistemi. NCS’de, yukarıdaki özelliklerde sarı, kırmızı, mavi ve yeşil standartlar oluşturulur. Bu standartları oluşturan boyalar değişik oranlarda karıştırılarak çeşitli tonlarda renkler edilir. Elde edilen her bir renk, renksiz vernikle çeşitli oranlarda karıştırılarak değişik doygunluklar elde edilebilir. Yine bu renker, siyahla çeşitli oranlarda kirletilebilir. Bu biçimde elde edilen renkler, NCS’de şöyle ifade edilir: Örneğin 2080-R70B. Yani renk % 20 oranında siyah içermektedir, % 80 oranında doygundur ve tonu % 70 oranında kırmızı (:Red, R) ile % 30 oranında mavinin (:Blue, B) karışımından oluşmaktadır. Ayrıca Bkz. Munsell renk sistemi, Renk tanımlama sistemleri
Renk tonu belirlenmiş şu sekiz temel rengi referans alarak oluşturulan bir “görsel” renk tanımlama sistemi: Mavi, turkuaz, yeşil, yeşilimsi sarı, sarı, turuncu, kırmızı, kırmızımsı mor, mor, morumsu mavi. Bu temel renklerin her biri, pigmentsiz vernikle seyreltilerek doygunlukları azaltılabilir; siyahla karıştırılarak da kirletilebilirler. Munsell renk sisteminde, örneğin GY 5/6 olarak tanımlanan bir renk için yeşilimsi sarı (:Greenish yellow, GY) tonda P oranında siyahla kirletilmiş ve ` oranında doygundur denir. Munsell renk sistemi ABD’de yaygın olarak kullanılır. Avrupa’da ise, görsel renk tanımlama sistemi olarak, daha fazla, Doğal Renk Sistemi (NCS) kullanılır. NCS, Munsell sistemine oranla, daha ayrıntılı tanımlama yapma olanağı sağlar. Ayrıca Bkz. Doğal renk sistemi, Renk tanımlama sistemleri
Natural Color System / NCS
Color identification system that takes four basic colors, which are saturated and not darkened with black, as reference. For NCS, yelow, red, blue and green standarts are formed with the above mentioned properties. Various color tones are obtained by mixing the standards at different ratios. Each color can be mixed with transparent varnish to obtain several saturation levels. In addition, these colors can be darkened with black in various ratios. Colors obtained by these methods are named by NCS as follows: 2080-R70B means color contains 20% black, 80% saturated and its hue is composed of 70% Red (R:Red) and 30% Blue (B:Blue). See Also Munsell color system, Color identification systems
Visual color definition system based on ten principal hues as Blue, Blue-Green, Green, Green-Yellow, Yellow, Yellow-Red, Red, Red-Purple, Purple, Purple-Blue. Each of these principal hues can be diluted with clear-coats to decrease its chroma or mixed with black pigmented paint to decrease its lightness. For instance, for a color specified as GY5/6 in Munsell color system, one can say Green-Yellow (GY), 50% mixed with black and 60% saturated. Munsell color system is commonly used in the USA. On the other hand, in Europe, Natural Color System (NCS) is preferred. NCS, ables a more detailed definition of color than Munsell system. See Also Natural color system, Color identification systems
Dokunma kuruması
Bir boya filminin, parmakla temas edildiğinde iz kalmayacak derecede kurumasıdır. Dokunma kuruması testleri; (a) Kuruyan yüzeye işaret parmağıyla “orta şiddette” basınç uygulanarak, (b) Üzerine 250-500 gr/cm² basınç uygulanan bir pamuk parçasının, ters yüz edilen panele yapışıp yapışmadığına bakılarak yapılır.
Touch-free drying
Drying of a coating film to a point where it feels dry when touched. Touch-free drying tests are performed by; (a) Applying an average pressure on the drying film with a finger, (b) Observing whether there is paint residue on a piece of cotton pressed to the surface with a pressure of 250-500 gr/cm²
Dolaşım devrelerinde kararlılık / Sirkülasyon stabilitesi
Seri üretim hatlarında üretilen otomotiv ürünleri, beyaz eşya gibi yüksek miktarda boya kullanımını gerektirdiklerinden, boyanın uygulama noktasına aktarımı, dolaşım devreleriyle yapılır. Düz boru, dirsek, vana, pompa gibi elemanlardan oluşan bu devrelerde, boyanın kararlılığını bozan çeşitli hidrolik ve mekanik etkenler vardır. Dolaşım devrelerinde kararlılık özelliği, yaş boyanın bu etkenlere direncini belirler.
Circulation stability
Since high amount of paint is required on production lines such as automotive products and household equipment lines, transfer of paint to the application point is done with circulation routes. There are various hydraulic and mechanical factors affecting the paint stability in these circuits/routes that consist of pipes, elbows, valves, pumps etc. Circulation stability determines the resistance of paint to such factors.
Dolgu verniği
Özellikle ahşap yüzeyler üzerinde saydam bir organik kaplama gamı oluşturulmak isteniyorsa, yüzeye uygulanan saydam astar.
Clear sealer
Transparent primer, applied on, especially, wood surfaces when a transparent coating system is desired.
Dolgular
Çok sayıdaki örneği öğütülmüş doğal minerallerden oluşan(barit, kalsit, talk, kaolin, mika gibi), daha az sayıdaki tipleriyse sentetik yolla elde edilen (Blanc Fixe, litopon gibi) mikron boyutlu toz boya girdilerinin genel adı. Boya ortamında çözünmeyen dolguların temel kullanılma nedeni boya maliyetini düşürmek olup, bununla birlikte, boyanın bazı teknik özelliklerinin de iyileşmesi de bir diğer kullanım nedenini oluşturabilir. Pigmentsiz kaplamalarda kullanılan dolguların, renksiz ve saydam görüntünün etkilenmemesi için, renksiz olmaları ve kırma indislerinin, kullanılan bağlayıcının kırma indisine yakın olması önemlidir.
Pigment ve dolguların dispersiyonu
Gerek aglomerat gerekse agregat biçimindeki pigment topaklarının, bağlayıcı ve çözgen ortamında parçalanması. Pigment ve dolguların dispersiyonu, yüksek devirli karıştırıcılarda ve yaş değirmenlerde gerçekleştirilir.
Silika dolgular
Boya sektöründe, matlaştırıcı katkı olarak, amorf yapılı kuvarsın öğütülmesiyle elde edilen kuvars unu yaygın biçimde kullanılır. Yine SiO2 yapılı diatome toprak da aynı amaçla kullanılır. Ayrıca, silisyum tetraklorür (SiCl4)’ün yakılmasıyla elde edilen pirojenik silika (SiO2) da boyada reoloji düzenleyici katkı olarak kullanılır.
Extenders
General name for micron-sized powder coating input materials, many of which are comprised of grinded natural minerals (baryte, calcite, talc, kaolin, mica) and some of which are obtained by synthetic methods (Blanc Fixe, lithopone). While main reason for using extenders is cost reduction, they can also be used to improve certain properties. For extenders used in pigmentless coatings, it is crucial that extenders are also colorless and have refractive indicis close to the binder’s refractive index in order for the transparent look not to be affected.
Dispersion of pigments and extenders
Breaking down of pigment flocculates which are combined as agglomerates or aggregates, in a binder and solvent medium. Dispersion of pigments and extenders is performed using high-speed dispersers and wet mills.
Silica extenders
Quartz powder which is obtained by grinding amorphous quartz is widely used in paint industry as matting additive. Furthermore, SiO2 based on diatomaceous earth is used for the same purpose. Moreover, pyrogenic silica obtained by burning of silicon tetrachloride (SiCl4) is used as rheology modifier in paints.
Dolomit
Kalsiyum ve magnezyum karbonatların birlikte çökelmesiyle oluşan kayaçlara dolomit adı verilir (CaCO3.MgCO3). kırma indisi: 1,60; özgül ağırlığı: 2,90. Mineralin öğütülmesiyle elde edilen dolgu, dış cephe inşaat boyalarında kullanılır.
Dolomite
Rocks formed by precipitation of calcium and magnesium carbonate together are called dolomites (CaCO3.MgCO3). Refractive index: 1,60; Specific gravity: 2,90. Filler material obtained by grinding of dolomite is used in exterior architectural coatings.
Donukluk
Donuklaşma, boya yüzeyinde biriken bazı maddelerin parlaklığı düşürerek ya da gölgeli veya homojen olmayan bir görüntüye yol açarak oluşturduğu film kusurudur. Donuklaşmaya, genellikle, saydam olmayan yağlar ve mumlar gibi yabancı maddeler neden olur.
Bloom
Coating defect defined by dull, non-homogeneous or shady appearance caused by accumulation of certain substances on coating surface. Bloom is usually caused by foreign substances such as non-transparent oils or waxes.
Doymamış polyester esaslı kompozitler (FRP SMC vd)
Bağlayıcı olarak kullanılan doymamış polyester reçinesine mekanik mukavemet sağlamak amacıyla örülü lif, tiftilmiş lif, kum gibi malzemenin karıştrılmasıyla oluşturulan bileşik malzeme grubuna verilen ad. Bu gruptan, cam elyafı takviyeli polyesterler (Fiber Reinforced Polyesters, FRP veya Glass-fiber Reinforced Polyesters, GRP) en yaygın olarak kullanılan türü oluştururlar.
Unsaturated polyester based composites
Name given to composite material group obtained by mixing unsaturated polyester resin with fiber, sand etc. to improve mechanical strength. Fiber reinforced polyesters (also called FRP or Glass) are the most widely used unsaturated polyester based composites.